Toen ik op vrijdagnacht thuiskwam en mijn fiets in de schuur zette in de tuin achter mijn huis, klonk het geraas van een waterval. Het geluid was constant en bracht meteen een diepe rust, zelfs nadat mijn verstand me er al snel op wees dat het afkomstig was van de nabijgelegen snelweg. Ik besloot mezelf voor de gek te houden. Als het geluid van vallend water me rustig kon maken, dan kon hetzelfde gelden voor het doorlopende ruizen van verkeer op een wegdek. Zolang iets terugkerend is of voortdurend lijkt het in staat om kalmte en evenwicht te brengen. Ritme geeft het gevoel dat er een macht achter het alles is, iets als eenheid onder de verscheidenheid. Zodra het eraan ontbreekt schijnt alles onvoorspelbaar, en daarmee onveilig en ontdaan van zin en betekenis.
Bij het beoefenen van meditatie keer je altijd weer terug naar de ademhaling, in en uit, in en uit. Dat wat daarbuiten is gaat voorbij, het verschijnt en verdwijnt weer. Je plaatst een anker in jezelf en kunt daarmee de onvoorspelbaarheid van het dagelijks leven beter verdragen. Mits je ademhaling stabiel is, en je geen COPD of hyperventilatie hebt, want een anker haak je liever in stevige grond. Zo ontleen je ook beter niet je zekerheid aan dat wat uiteindelijk vergankelijk zal blijken: geld, status, een lichaam, een land, een mens.
Als je een kind krijgt is het soms alsof je wordt meegevoerd in een stroom waar je geen moment uit kunt stappen en die je binnen een ogenschijnlijke week vier jaar verder voert. Vier jaar waarin zich een ongelooflijke hoeveelheid gebeurtenissen afspeelt, die geen van allen groots of meeslepend zijn maar je toch voortdurend in beslag nemen, en waarvan het ritme wordt bepaald door burgerlijke gebeurtenissen als het avondeten om vijf uur. De eeuwige herhaling van de maaltijden en het slapen gaan die het leven voor het kind zo veilig maakt, maakt het voor de ouders dusdanig voorspelbaar dat het erdoor met regelmaat zinloos lijkt.
Bij dementie verliest een mens langzaam inwendige grip en moet de buitenwereld het geheugen vervangen. Totdat ook in de buitenwereld geen vastigheid meer te herkennen is en alles vloeibaar wordt. Als een meisje van bijna vier me vraagt naar de dood, en wat er dan gebeurt en wat er dan nog is, en ik haar niets op de mouw wil spelden, dan vaag ik in één klap haar wereld weg. Er is niets om je aan vast te houden, niet aan het geraas van een waterval, noch aan het verkeer, de tijd van het avondeten of het ritme van de ademhaling. De wereld is een vloeibaarheid waarin alles mogelijk is en alles wat komt weer zal gaan. Ook wij, ook zij.
30 mei 2022
